دانش بازاریابی برای بازاریابان ضروری است؟

در سال های اخیر، تبلیغات و بازاریابی شاهد تغییرات بسیار فراوانی بوده است. ظهور شبکه های اجتماعی، افزایش کاربران اینترنت، اپلیکیشن ها و برنامه های موبایل که هر روزه بر تعداد آن ها افزوده می شوند، فضای کسب و کار و بازاریابی را با سرعت زیادی دچار تغییر کرده است.

این تغییرات سبب شده اند تا فعالان این صنعت بکوشند تا با افزایش تلاش های خود به نحو بهتری بتوانند از فرصت های به وجود آمده استفاده کنند. بازاریابان امروزه برای معرفی محصول و خدمات خود می بایست کارهای بسیار بیشتری نسبت به قبل انجام دهند. انجام فعالیت های جدید نیاز تازه ای را در این گونه مشاغل ایجاد کرده که لازمه آن کسب دانش و مهارت های جدید در کنار ارتقاء مهارت های قبلی بازاریابان است.

با وجود این تغییر و تحولات و سرعت تغییراتی که هر روزه به وقوع می پیوندند، عده ای اعتقاد دارند که داشتن تحصیلات مرتبط آکادمیک و دانش بازاریابی برای موفق شدن در حرفه بازاریابی چندان کارساز نیست. این دسته از افراد معتقدند که مارکتینگ یا بازاریابی مهارتی آموختنی است که بدون نیاز به تحصیلات آکادمیک مرتبط قابل دست یابی است. پس لزومی ندارد تا وقت خود را در دانشگاه برای کسب مدرکی در این زمینه سپری کنند. کافی است افراد دارای هوش اقتصادی بوده و دانش دیجیتالی و مهارت ارتباطی داشته باشند در این صورت می توانند با استفاده از داده های کسب و کار خود و بدون داشتن مدرک مرتبط در مشاغل بازاریابی (مارکتینگ) موفق شوند.

دانش بازاریابی و موفقیت

در پاسخ به این دسته از افراد می بایست عنوان کرد که بازاریابان افرادی خلاق بوده که ذهنی باز داشته و به دنبال ایجاد تغییرات بزرگ هستند و با برخورداری از شناخت کافی از بازار و مشتریان هدف و هوش عاطفی خود می توانند به بهترین شکل در شغل خود موفق باشند ولی داشتن شناخت کافی از بازار نیازمند داشتن سابقه تحصیلی مرتبط است. در دانشگاه و کتاب های معتبر است که شما دانش بازاریابی را کسب کرده و با مفاهیمی مانند شناخت بازار، شناخت صنعت، جهت گیری بازار و بسیاری از مفاهیم مرتبط آشنا شده و راهکارها و مدل های مختلفی را برای اجرا و عملی کردن آن ها می آموزید. این مدل های مختلف که در دوران تحصیل آموخته می شوند به عنوان ابزارهایی در دوران حرفه ای می توانند مورد استفاده قرار گیرند. البته هیچ یک از این مدل ها کامل نبوده و صرفاً برای فهم آسان تر مطالب بیان می شوند ولی این که در هر بخش از کار و فعالیت حرفه ای از کدام مدل می توان استفاده کرد تا نتایج بهتری را به همراه داشته باشد، مطلبی است که با خواندن یک مقاله اینترنتی یا صرفاً یک منبع نمی توان به آن دست یافت. داشتن تحصیلات آکادمیک و مرتبط  و فهم دانش بازاریابی در این مواقع کاملاً ضروری به نظر می رسد.

یکی از افرادی که در خصوص این موضوع بحثی را مطرح کرد، مارک ریتسون بود. وی این سوال را طرح کرد که «آیا کارشناسان مارکتینگ نیاز به تحصیلات در این زمینه دارند یا خیر؟».

مارک ریتسون نظر خود را در این باره این گونه بیان می کند:

«درست است که مارکتینگ یا بازاریابی با تغییرات زیادی مواجه شده است ولی حرکت کردن با این تغییرات نیازمند برخورداری از دانشی در این زمینه است که مارکتینگ به چه چیزی اطلاق می شود». برخورداری از دانش تخصصی در این رشته به افراد کمک می کند تا ضمن آشنا شدن با مفهوم بازاریابی، دریابند که مارکتینگ به چه چیزی اطلاق می شود. به عقیده مارک، افرادی که امروزه در زمینه مارکتینگ مشغول به فعالیت هستند آموزش رسمی ندیده و علی رغم این که در خصوص استفاده از تاکتیک هایی که ممکن است نتایج کوتاه مدت داشته باشند، قوی هستند ولی اطلاعاتی در مورد سایر بخش های بازاریابی از جمله جهت گیری های بازار، تحقیقات و استراتژی مربوطه ندارند.

وی معتقد است که قبل از اقدام برای ایجاد قوانین جدید باید به خوبی از قوانین حال حاضر اطلاع داشت.

با تمام این وجود کمبود دانش بازاریابی تخصصی و عدم فهم مارکتینگ (بازاریابی) و صرفاً تکیه کردن بر بخشی از آن که تاکتیک ها هستند، سبب شده تا فعالیت های غیر حرفه ای و غیر تخصصی در این صنعت به وفور روی دهد. در این جا باید اشاره کرد که با وجود تغییرات سریعی که در این صنعت شاهد آن ها هستیم، اصول بازاریابی همچنان بدون تغییر مانده است و فهم آن اصول بخشی جذایی ناپذیر از حرفه بازاریابی (مارکتینگ) است.

امروزه، بازاریابان موفق نیاز دارند تا بتوانند بر روی افراد تأثیر گذارند. بر خلاف گذشته که ابزارهای مورد استفاده برای این تأثیرگذاری اندک بوده و با در نظر گرفتن ظهور رسانه های جدید، نیاز است تا بازاریابان مهارت های زیادی داشته باشند تا به نحو بهتر و موثرتری با توجه به رقابت روز افزون میان شرکت ها بر روی مخاطبان خود اثر گذارند.

بیشتر افرادی که فاقد دانش بازاریابی و تحصیلات مرتبط در زمینه مارکتینگ هستند، از مهارت خاصی در زمینه ارتباطات برخوردارند که سبب می شود تا به عنوان بازاریابانی موفق شناخته شوند. این افراد می توانند با تاکتیکی که آموخته اند و نه به واسطه علم بازاریابی کالایی را به فروش رسانند. البته همان طور که مشهود است، این مهارت تنها بخشی از بازاریابی است. این مهارت، مهارت ترویج کردن در آمیخته بازاریابی است. مارکتینگ بخش های دیگری نیز دارد که شامل شناخت بازار، شناخت صنعت، جهت گیری بازار، تحقیقات، بخش بندی بازار، تعیین بازار هدف، جایگاه سازی، استراتژی، برندینگ، بررسی محیط داخل شرکت، رفتار مصرف کننده، شیوه قیمت گذاری و …. است. همان طور که قبلاً نیز اشاره شد، تحصیلات آکادمیک و مرتبط در زمینه بازاریابی است که می تواند فرد را با این مفاهیم آشنا کند.

در واقع نسل جدید افراد شاغل در حیطه بازاریابی که سابقه تحصیلات مرتبطی در این زمینه ندارند، فقط بخشی از بازاریابی یا به نوعی یکی از تاکتیک های بازاریابی را می شناشند و در اغلب موارد از کل موضوع بی اطلاع هستند.

نظر شما در این خصوص چیست؟ آیا برای موفق شدن در امر بازاریابی دانش بازاریابی و برخورداری از تحصیلات آکادمیک ضروری است یا خیر؟